Kadın Girişimciliğinde Güncel Durum Nasıl? İşte Rakamlar...
Türkiye'de kadınların girişimcilik motivasyonundan yaş gruplarına, sektörel dağılımdan bölgesel farklara kadar zengin verilerle hazırlanan rapor kapsamlı öneriler de içeriyor.
Kadının güçlenmesi ve kadın girişimciliğinin desteklenmesi kapsamındaki çalışmalarını akademik çalışmalarla da pekiştiren Halkbank’ın, İstanbul Üniversitesi Araştırma Merkezi’ne hazırlattığı ve kadın girişimciliğinin çok boyutlu bir perspektifle ele alındığı “Veri ve İstatistiklerle Kadın Girişimciliğine Güncel Bakış Araştırma Raporu” yayımlandı.
Rapor; kalkınma planları, kurumsal destek yapıları, e-ticaret faaliyetleri, ihracat oranları, kadın istihdamı ve kadınların iş gücü piyasasındaki yeri gibi başlıklarda kadın girişimciliğine ilişkin veri ve istatistikleri değerlendiriyor. Ayrıca kadın girişimciliğinin yaygınlaştırılması amacıyla politika önerilerine yer veriliyor; özellikle eğitim, mentörlük, finansal okuryazarlık, sosyal güvence ve bakım hizmetleri gibi alanlarda atılması gereken adımlar vurgulanıyor.
Küresel düzeyde kadın girişimciliği
Raporda, Global Entrepreneurship Monitor (GEM) verilerine dayanılarak, kadınların küresel ölçekte girişimcilik faaliyetlerine erkeklere kıyasla daha sınırlı biçimde katıldığı belirtiliyor. Dünyada her 10 girişimciden sadece 3’ünün kadın olduğu kaydedilirken, kadın girişimciliğinin en yüksek olduğu bölgelerin Latin Amerika, Karayipler, Doğu Asya ve Pasifik olduğu vurgulanıyor. Buna karşılık, gelişmiş ülkelerde kadın girişimci oranlarının daha düşük seviyelerde seyrettiği ifade ediliyor. Raporda ayrıca, finansmana erişim zorlukları, bakım sorumluluklarının kadınlar üzerinde yoğunlaşması, rol model eksikliği ve toplumsal cinsiyet kalıplarının, kadın girişimciliğinin önündeki başlıca yapısal engeller olduğu belirtiliyor.
Kadın girişimciliği kamu politikalarıyla güçleniyor
Araştırma, kadın girişimciliği alanındaki kamu politikalarının geldiği noktayı veri ve analizlerle ortaya koyuyor. Kadın girişimciliğinin Türkiye’deki gelişimini kalkınma planları ekseninde değerlendiren raporda, özellikle 6. Kalkınma Planı’ndan itibaren kadınların iş gücüne ve girişimciliğe katılımını artırmaya yönelik somut adımların atıldığı, takip eden planlarda ise bu çerçevenin genişletildiği ifade ediliyor. 11. ve 12. Kalkınma Planları, kadın girişimcilere özel destek programları, dijital okuryazarlık eğitimleri, kırsal kalkınma projeleri ve rehberlik hizmetleriyle öne çıkıyor.
Kadın girişimciliğinde gelişim
Raporda; TÜİK’in 2023 yılı Girişimcilik İstatistikleri’ne göre kadın girişimcilerin toplam girişimciler içindeki payının yüzde 17,4’e ulaştığı belirtilerek; bu oranın özellikle 2009 yılından itibaren artış eğiliminde olduğu vurgulanıyor. 2024 yılında ise ülkemizde bu oranın %18,2’ye ulaştığı da belirtiliyor.
Kadın girişimciler dijitalleşmeye uyum sağlıyor
Rapora göre kadınların e-ticaretteki rolü, kadın girişimciliği açısından dikkat çeken bir gelişim alanı olarak öne çıkıyor. Kadın girişimciler dijital platformlarda her geçen gün daha fazla yer alırken e-ticaret, düşük başlangıç maliyetleri ve esnek iş modelleriyle kadınlar için erişilebilir bir girişim sahası sunuyor. Türkiye’de kadın girişimcilerin e-ticaretteki yaklaşık yüzde 30’luk oranı, kadınların dijital dönüşüme hızla adapte olduğunu ve özellikle hizmet ile perakende sektörlerindeki faaliyetlerini dijital mecralara taşıma eğilimi gösterdiğini ortaya koyuyor.
Kadınlar neden girişimci oluyor?
Rapora göre, dünyada kadın girişimciliği yaş gruplarına göre incelendiğinde, en yoğun katılımın 25-34 yaş aralığında gerçekleştiği görülüyor. Bu grubu 35-44 yaş aralığındaki kadınlar takip ediyor. Kadınların girişimciliğe yönelme nedenleri arasında; “kendi işinin patronu olmak”, “aile bütçesine katkı sağlamak” ve “esnek çalışma saatleri” gibi gerekçeler ön plana çıkıyor. Bu bulgular, Türkiye’de kadınların önemli bir bölümünün girişimciliğe bir fırsat olarak değil, çoğunlukla ekonomik zorunluluklar nedeniyle yöneldiğini ortaya koyuyor.
Halkbank’tan kadın girişimciliğine güçlü katkı
Raporda, kadın girişimciliğinin finansal açıdan desteklenmesinde Halkbank’ın katkısı vurgulanıyor. Banka; kadın girişimciler için sunduğu özel finansman ürünleri, girişimcilik danışmanlığı hizmetleri ve farkındalık projeleriyle kadınların ekonomik hayata katılımını artırıyor. Halkbank’ın bu alandaki öncü yaklaşımı, kadın girişimcilerin sürdürülebilir ve ölçeklenebilir işler kurmasına olanak sağlıyor.
Kadın girişimciliğinin güçlenmesi için yol haritası
Rapora göre, Türkiye’de kadın girişimciliğinin nicel olarak artış göstermesine karşın, bu alanda sürdürülebilir ve kapsayıcı bir gelişim sağlanabilmesi için çok boyutlu bir destek mekanizmasına ihtiyaç duyuluyor.
Bölgesel farklılıkların giderilmesi amacıyla, yerel kalkınma düzeyi düşük bölgelerde özel olarak tasarlanmış destek programlarının yaygınlaştırılması öneriliyor. Bu programların, sadece finansal destek değil, aynı zamanda eğitim, mentörlük ve pazar erişimi gibi konuları da kapsaması gerektiği belirtiliyor.
Teknolojik dönüşümün hızlandığı günümüzde, kadın girişimcilerin dijital becerilerle donatılması bir başka öncelik olarak öne çıkıyor. Dijital okuryazarlığın artırılmasının, e-ticaret ve teknoloji tabanlı girişimlerin yaygınlaşmasına katkı sağlarken; kadınların dijital ekosistemde daha etkin yer almasını da mümkün kılabileceği belirtiliyor.
