Delegated Proof of Stake (DPoS) Nedir?
Delegated Proof of Stake (DPoS), birçok kişi tarafından PoS (Proof of Stake) mekanizmasının daha verimli ve demokratik bir versiyonu olarak değerlendiriliyor. Hem PoS hem de DPoS, Proof of Work (PoW) algoritmasına alternatif olarak geliştirilmiş mekanizmalardır. Çünkü PoW, tasarımı gereği yüksek miktarda dış kaynak ve enerji kullanımı gerektirir. PoW, merkeziyetsiz ve değiştirilemez bir dağıtık defteri güvence altına almak için yoğun hesaplama gücü kullanır. Buna karşın PoS ve DPoS daha az kaynak tüketir ve sürdürülebilir bir yapı sunar. DPoS’in nasıl çalıştığını anlamak için öncelikle PoW ve PoS’un temel mantığını kavramak gerekir.
Proof of Work (PoW)
Kripto para sistemlerinin çoğu, blok zinciri adı verilen dağıtık bir defter üzerinde çalışır ve PoW, bu sistemlerde kullanılan ilk konsensüs algoritmasıdır. Bitcoin protokolünün temel bileşeni olarak uygulanan PoW, yeni blokların üretilmesinden ve ağın güvenliğinin sağlanmasından sorumludur. Bitcoin, merkezi ve verimsiz geleneksel finans sistemine bir alternatif olarak ortaya çıkmıştır. PoW, merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan güvenli ve gerçek zamanlı bir ödeme sistemi sunarak aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırmıştır.
PoW sistemlerinde ağ, madencilik düğümleri (miner) tarafından korunur. Bu düğümler, özel donanımlar (ASIC) kullanarak karmaşık kriptografik problemleri çözmeye çalışır. Ortalama olarak her 10 dakikada bir yeni blok çıkarılır. Bir madenci, ancak ilgili blok için doğru çözümü bulursa bloğu blok zincirine ekleyebilir ve bu çaba karşılığında yeni yaratılan coin’ler ve o bloktaki işlem ücretlerini kazanır. Ancak bu süreç yüksek enerji tüketimi ve başarısız denemeler gibi maliyetler içerir ve ASIC donanımları da oldukça pahalıdır.
PoW sistemlerinin güvenliği yüksek olmakla birlikte, ölçeklenebilirlik açısından sınırlıdır ve saniyede işlenebilecek işlem sayısı oldukça düşüktür. Yine de PoW, hataya dayanıklı ve güvenilir konsensüs çözümleri arasında standart kabul edilir.
Proof of Stake (PoS)
Proof of Stake, PoW’a alternatif olarak geliştirilmiş en yaygın konsensüs algoritmasıdır. PoS, PoW tabanlı sistemlerde ortaya çıkan enerji ve donanım maliyetleri gibi sorunları çözmeyi amaçlar. Bu mekanizmada mining yoktur. Yeni blokların doğrulanması, kullanıcıların staking yaptıkları coin miktarına bağlıdır. Sahip olunan coin ne kadar fazla ise blok doğrulayıcı olarak seçilme olasılığı o kadar yüksektir.
PoS sistemlerinde blok zinciri, dış kaynaklar yerine içsel yatırımla (kripto para birimi ile) güvence altına alınır. Ayrıca PoS, mekanizmasında başarılı bir saldırı için sistemdeki coin’lerin en az yüzde 51’ine sahip olmak gerekir ve başarısız girişimler ciddi finansal kayıplara yol açar. PoS’un avantajları olsa da bu sistemler halen nispeten yeni ve büyük ölçeklerde test edilmemiştir.
Delegated Proof of Stake (DPoS)
Delegated Proof of Stake, 2014’te Daniel Larimer tarafından geliştirilmiştir. BitShares, Steem, Ark ve Lisk gibi projeler, DPoS konsensüs algoritmasını kullanmaktadır.
DPoS, paydaşların işleri üçüncü bir tarafa devrettiği bir oylama sistemine dayanır. Kullanıcılar, ağı güvence altına alacak delegeler (veya witness) için oy kullanabilir. Delegelerin görevi, yeni blokların üretilmesi ve doğrulanması sırasında konsensüs sağlamaktır. Oy gücü, kullanıcıların sahip olduğu coin miktarıyla orantılıdır. Her proje kendi kurallarına göre oy toplasa da genellikle delegeler, aldıkları ödülleri seçmenleriyle paylaşır.
Bu sistem, delegelerin itibarına doğrudan bağlıdır. Seçilen bir node kötü davranır veya verimsiz çalışırsa, hızla görevden alınır ve yerine başka bir node geçer. DPoS blok zincirleri, PoW ve PoS’a kıyasla daha yüksek işlem hacmi (TPS) sunar ve daha ölçeklenebilirdir.
DPoS, PoW ve PoS karşılaştırması
PoS ve DPoS, stakeholding açısından benzerdir, ancak DPoS demokratik bir oy sistemi sunar. Blok üreticileri seçmenler tarafından belirlenir, delegeler dürüst ve verimli çalışmazsa görevden alınır. Bu sayede DPoS sistemleri PoS’a göre genellikle daha hızlıdır.
PoW ile karşılaştırıldığında, DPoS blok üretim sürecini hızlandırır. Blok üretimi, PoW’daki rekabetçi yarış yerine önceden belirlenmiş bir sıra ile yapılır. Her witness sırayla blok üretir. Bu nedenle bazı uzmanlar DPoS’u Proof of Authority (PoA) benzeri bir sistem olarak değerlendirir.
Özetle, DPoS hem PoW hem PoS’tan farklıdır. Delegelerin seçim ve denetim mekanizması, dürüst ve verimli çalışma için teşvik sağlar. Ancak blok üretim süreci PoS sistemlerinden farklıdır ve çoğu durumda saniyede işlenen işlem sayısı açısından daha yüksek performans sunar.
