TÜRİB Genel Müdürü Ali KIRALİ Tarımsal Ticarette Dönüşümü Tanıttı
Kongre kapsamında 14 Şubat 2025 tarihinde gerçekleştirilen "Tahıl Piyasalarının Dünü, Bugünü ve Yarını" oturumunda, Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) Genel Müdürü Ali Kırali, Türkiye'de altı yılda ürün ihtisas borsacılığının geldiği noktayı, tahıl piyasalarındaki gelişmeleri ve faaliyete geçirilmesi çalışmaları devam eden vadeli işlem piyasası ve teverruk piyasası ile tarımsal ticaretin geleceğine yönelik planlarını katılımcılarla paylaştı.
TÜRİB ve ELÜS Ekosistemi: Dijitalleşen Tarımsal Ticaret
Altı yıldır faaliyette bulunan TÜRİB, lisanslı depo işletmelerinde saklanan ürünleri temsilen çıkarılan Elektronik Ürün Senetleri (ELÜS) ile tarımsal ticaretin dijitalleşmesine öncülük etmektedir. TÜRİB, ELÜS Piyasasını daha etkin ve yaygın hale getirmek amacıyla, 225 lisanslı depo, 308 farklı lokasyonda 12,2 milyon ton saklama kapasitesiyle Türkiye'nin hububat ticaretinin %30'undan fazlasını temsil etmektedir. 26 Temmuz 2019'dan bu yana ELÜS Piyasasında toplamda 255 milyar TL hacimle 48 milyon tonluk işlem gerçekleştirilmiştir. Bu süreç, gıda arz güvenliğini ve tarımsal ticaretin modernleşmesini desteklerken, çiftçilere ve tarımsal üreticilere maliyet avantajı, depolama güvenliği ve piyasa istikrarı sağlamaktadır.
TÜRİS ve ÜPAK'lı Aracılı Yapı: Tarım Piyasalarında Yeni Dönem
TÜRİB Ar-Ge Merkezi tarafından geliştirilen yeni işlem platformu TÜRİS, Türkiye'nin yerli ve milli borsa işlem sistemidir. 13 Ocak 2025 itibarıyla devreye alınan bu sistem, ürün piyasası aracı kurumlarını (ÜPAK) ekosisteme entegre ederek piyasanın daha geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşmasını sağlamaktadır. ÜPAKlar, yatırımcı kazanımında ve yatırımcıların aldıkları hizmetlere ilişkin taleplerinin yerine getirilmesinde kritik bir rol üstlenmektedir. Yeni sistem ile ELÜS Piyasasının derinliğinin artması beklenirken, ticaret borsalarıyla iş birliği içinde çalışan ÜPAKlar sayesinde piyasa yatırımcı tabanı daha da genişleyecektir. Ulusal çapta piyasa verilerinin yayımlanması, şeffaflığı artırarak, finansal piyasalarla entegrasyonu hızlandıracaktır.
Vadeli İşlem ve Teverruk Piyasaları: Tarımsal Ticaretin Geleceği
TÜRİB, 2025 yılı sonunda hayata geçirmeyi planladığı Vadeli İşlem Piyasasında ELÜS ve TÜRİB fiyat endeksleri üzerine dayalı türev sözleşmeleri işleme açacaktır. Bunun yanı sıra, katılım finansına uygun Teverruk Piyasası modeli kapsamında ELÜS ticaretine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu yeni piyasalar ile lisanslı depoculuğun yaygınlaşması, tarımsal emtia piyasalarının derinleşmesi sağlanacak ve fiyat dalgalanmalarına karşı risk yönetimi mekanizmaları devreye alınacaktır.
