Bursa’dan 30 yılı aşkın süre önce Amerika’ya göç ettim. 20 yıl büyüme hedefleri kovaladım, kıtalar arası anlaşmalar yaptım, sonra akademiye geçip yeni kuşak liderleri yetiştirdim. İki dünyadan da aklımda kalan tek ders şu: Teknik beceriler (Hard Skills) size kapıyı açar, içeride ne olacağını ise yumuşak beceriler (soft skills) belirler.

İşverenler artık bunu açıkça söylüyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun son raporlarına göre yaratıcılık, dayanıklılık, esneklik ve empati 2030’a kadar en hızlı yükselen beceriler arasında. LinkedIn’in öğrenme trendleri de bunu doğruluyor: İletişim, liderlik ve uyum, özellikle yapay zekâ ile birlikte çalışmayı öğrenen ekiplerde öne çıkıyor. Çalışma piyasası verileri, 2021–2024 arasında bir işte gereken becerilerin yaklaşık üçte birinin değiştiğini gösteriyor.

Bu kadar hızlı döngüde, en güvenli “değer deposu” insani beceriler.

Yumuşak beceriler “hoş bir ekstradan” ibaret değil. Ölçülebilir, yatırım yapılabilir ve geri dönüşü var. Gelişmekte olan ülkelerde yapılan nitelikli çalışmalar, yapılandırılmış yumuşak beceri eğitimlerinin verimlilikte çift haneli artışlara, kalite ve elde tutmada iyileşmelere yol açabildiğini gösteriyor. Bu, iletişimin ve ekip çalışmasının soyut değil somut sonuçlar ürettiği anlamına geliyor.

Hattın çıktıları, hataları ve kârlılığı etkiliyor.

Kariyerlerin yönünü değiştirdiklerini defalarca gördüm. Mesleğimin ilk yıllarında yalnızca çıktıların yeterli olacağını sandım. Oysa liderlik, takvime yüklenmekle olmuyor. Yüksek risk anlarında iyi dinlemek, tercihleri net çerçevelemek, insanlara sonuca neden önem vermeleri gerektiğini hissettirmekle oluyor. Endustriden akademiye geçtiğimde bu kasların daha da kritik olduğunu fark ettim.

Öğrenciler unvanlara değil, açıklığa, empatiye ve tutarlılığa tepki veriyor.

Bu yüzden The Power of Perseverance kitabımda başarılı bir kariyerin “işletim sistemine” odaklanıyorum: gelişim odaklı zihniyet, etkili konuşma, ağ kurma, zamanı kullanma ve kişisel marka. Bunlar slogan değil. Öğrenilebilir ve bileşik getiri üreten alışkanlıklar.

Araştırmalar ne diyor, sahada ne görüyoruz?

1. İletişim çarpan etkisi yaratır. Son yılların en talep gören becerisi. Ekipler geç teslim ediyorsa ya da müşteriler kopuyorsa, çoğu zaman eksik olan bir API değil, yapılmamış bir konuşmadır. İnsanlara net bir tek sayfa yazmayı, kısa bir durum güncellemesi yapmayı ve çatışmayı sakin biçimde yönetmeyi öğretin, çevrim süresi düşer.
2. Psikolojik güvenlik performansı artırır. İnsanların riskleri ve farklı görüşleri erkenden dile getirebildiği takımlar daha iyi sonuçlar üretir. Pratikte bu, soruyla açılan, bağlam paylaşan ve zor gerçeği dile getiren kişiye teşekkür eden bir yöneticidir.
3. Dayanıklılık bir beceridir. Esneklik ve uyum, dalgalı bir on yılın istihdamı için temel. Pratikte dayanıklılık, geri bildirimi egosuzca alıp başarısızlığı bilgiye çeviren ekip arkadaşıdır. Kitabımda buna “rahatsızlığı büyümeye çevirmek” diyorum. Zor odalardan kaçmak yerine hazırlıklı dönmek, sizi gerçek bir profesyonel yapar.
4. Yumuşak beceriler ile yapay zekâ birbirini tamamlar. Evet, yapay zeka okuryazarlığı önemli. Ama değeri açığa çıkaran, problemi doğru tanımlayan, doğru sorgulayan, çıktıyı yargılayan ve sonucu müşteriye ya da yönetime tercüme eden insandır. İşverenler, yapay zeka ile birlikte insan becerilerine olan talebi aynı anda yükseltiyor.

Şirketler, üniversiteler ve bireyler için pratik bir oyun planı

İşverenlere:

• Yumuşak becerileri iş mimarinize yazın. İletişim, problem çözme ve işbirliğini seviyeleri ve ölçüm kriterleri olan yetkinlikler olarak tanımlayın.
• Gerçek eğitimlere bütçe ayırın. Pilot yapın, ölçün, işe yarıyorsa ölçekleyin.
• Terfileri sadece metriklere değil, davranışlara da bağlayın. Koçluk yapan, psikolojik güvenlik oluşturan, yetenek yetiştiren yöneticiye ödül verin.

Üniversitelere:

• Etkili konuşmayı olmazsa olmaz yapın. Her öğrenci mezun olana kadar farklı formatlarda konuşma denemeleri yapmalı.
• Takım çalışmasını ciddiyetle notlayın. Akran değerlendirmeleri ve gerçek müşteri projeleri kullanın.
• Zihniyet, zaman kullanımı ve kişisel markayı alan bilgisiyle birlikte öğreten “işletim sistemi” dersleri koyun. Bilgiler değişse de öğrenciler düşünmeyi hatırlar. Amaç budur.
• Her kariyer evresi için bireylere:
• Basit bir iletişim alışkanlığı edinin. Toplantıdan önce 5 cümle yazın: amaç, olgular, seçenekler, öneri, istek.
• Öğrenme hızınızı takip edin. Her iki haftada bir kısa bir kurs ya da bilinçli pratik bloğu, beceri döngüsünün önünde tutar.
• Ağınızı sakin günlerde besleyin. Mentora kısa bir not ya da faydalı bir tanıştırma, ihtiyacınız olduğunda kapıları açık tutar. Ağınız net servetinizdir ve bileşik getiri üretir.

Neden şimdi?

Önümüzdeki on yılda roller, unvanlardan daha hızlı değişecek. Bir işin gerektirdiği becerilerin üç yılda yüzde 30’dan fazla değişebildiği bir dünyada sert taraf hareketli bir hedef. Kalıcı olan beceriler, araçlar, kültürler ve kısıtlar arasında çalışmayı mümkün kılanlar: baskı altında net konuşmak, egosuzca geri bildirim almak, bir odayı ekrandan okuyabilmek, daha iyi sorular sormak ve iş zor olduğunda güvenilir biçimde orada olmak.

Bu yüzden öğrencilere de yöneticilere de aynı şeyi söylüyorum: AI çağında yumuşak beceriler yeni sert para birimidir. Döngüler arasında değerini korur, bilgiyi güvene çevirir ve her yerde geçer.